Każdy ją zna – jest ikoną sportu i jednym z najbardziej rozpoznawalnych przedmiotów na świecie. Ale czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, co kryje się za jej prostym, kulistym kształtem? Z ilu łatek tak naprawdę się składa i jakie ciśnienie sprawia, że idealnie leci do bramki? Czas poznać anatomię futbolówki.
Ewolucja łatek – od klasycznej „Biedronki” do nowoczesnej technologii
Pytanie o liczbę łatek w piłce nożnej nie ma już jednej, prostej odpowiedzi. Wszystko zależy od modelu i epoki, o której mówimy.
Klasyczna „Biedronka” – 32 panele: Ikoniczny wzór, który większość z nas kojarzy z piłką nożną, składa się z 32 paneli (łatek): 20 białych sześciokątów i 12 czarnych pięciokątów. Ten projekt, wprowadzony przez firmę Adidas na Mistrzostwa Świata w 1970 roku (piłka Telstar), był rewolucyjny. Zapewniał najbardziej zbliżony do idealnego kształt kuli, jaki do tamtej pory udało się osiągnąć.
Nowoczesne piłki – mniej znaczy lepiej: Od kilkunastu lat producenci prześcigają się w tworzeniu piłek o coraz mniejszej liczbie paneli. Celem jest uzyskanie jeszcze większej kulistości, bardziej przewidywalnej trajektorii lotu i lepszej aerodynamiki. Przykłady z ostatnich Mistrzostw Świata pokazują ten trend:
- Adidas Brazuca (MŚ 2014): Składała się z zaledwie 6 paneli.
- Adidas Telstar 18 (MŚ 2018): Również posiadała 6 paneli.
- Adidas Al Rihla (MŚ 2022): Miała 20 paneli o zupełnie nowym kształcie, zaprojektowanych z myślą o szybkości i stabilności w powietrzu.
Dziś profesjonalne piłki meczowe rzadko kiedy mają 32 łatki. Ich konstrukcja jest wynikiem zaawansowanych badań technologicznych.
Serce piłki – jakie jest prawidłowe ciśnienie?
Ciśnienie powietrza w piłce to kluczowy parametr, który bezpośrednio wpływa na jej zachowanie na boisku – na to, jak się odbija, jak leci i jak układa się na stopie. Zbyt słabo napompowana piłka będzie „flakowata” i nieprzewidywalna, a zbyt twarda może być niebezpieczna i trudna w kontroli.
Zgodnie z oficjalnymi przepisami gry w piłkę nożną (Laws of the Game) ustalonymi przez FIFA, ciśnienie w piłce powinno wynosić:
- od 0.6 do 1.1 bara (atmosfery) na poziomie morza.
W przeliczeniu na inne, często spotykane jednostki:
- od 600 do 1100 g/cm²
- od 8.5 do 15.6 PSI (funta na cal kwadratowy)
Praktyczna wskazówka: Na większości piłek, tuż przy wentylu, producent drukuje zalecany zakres ciśnienia. Warto trzymać się tych wytycznych, aby cieszyć się najlepszymi właściwościami sprzętu.
Z ilu elementów składa się piłka? Anatomia futbolówki
Piłka to coś więcej niż tylko zewnętrzne łatki. Jej budowa jest warstwowa, a każdy element pełni określoną funkcję:
- Pęcherz (dętka): To wewnętrzny balon, który przechowuje powietrze. Najczęściej wykonany jest z lateksu lub butylu. Butyl dłużej utrzymuje ciśnienie, podczas gdy lateks oferuje lepszą sprężystość.
- Wyściółka (podszewka): To warstwy materiału (najczęściej poliestru lub bawełny) umieszczone między pęcherzem a powłoką zewnętrzną. Nadają piłce wytrzymałość, stabilizują jej kształt i wpływają na to, jak „czuje się” ją przy kopnięciu.
- Powłoka zewnętrzna: To właśnie ta część, którą widzimy – zszyte lub zgrzane termicznie panele (łatki). Wykonana jest z materiałów syntetycznych (np. poliuretanu), które zapewniają trwałość, wodoodporność i odpowiednią przyczepność.
Podsumowując, choć piłka nożna wydaje się prostym przedmiotem, jej konstrukcja jest wynikiem dekad ewolucji i zaawansowanej inżynierii. Liczba łatek maleje na rzecz aerodynamiki, a odpowiednie ciśnienie to fundament, bez którego nawet najlepsza technika nie przyniesie efektu.